Alle SNNC-leden werken samen aan de kwaliteit van educatie. Onze duurzame samenwerking "Leren doe je samen" verbindt een gedreven groep van educatief ontwikkelaars uit 12 musea. Samen organiseren zij trainingen, bijeenkomsten en intervisiemomenten en hebben zij een sterk gezamenlijk doel: kinderen verwonderen, enthousiast en nieuwsgierig maken naar de rijkdom van de natuur. Leren doe je samen is ontstaan uit een intensief tweejarig project, mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van het Mondriaanfonds. Op deze pagina vind je de opbrengsten van de projectfase (2016-2018).
In september 2020 is het aanvullende project ‘Aandacht voor de vrijwilliger’ aan het Leren doe je Samen project toegevoegd. Ook hierbij werken we als groep van 12 aangesloten musea samen om met en van elkaar te leren. Doel hierbij is om de educatieve vaardigheden en het werkplezier van de vrijwilligers te verhogen en gezamenlijk een professionaliseringsslag te maken in hoe de musea met vrijwilligers werken. Dit eenjarige project is mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van het Mondriaanfonds. Alle uitkomsten van het project zijn verderop deze pagina te vinden.
Heb je vragen over onze samenwerking of kunnen we iets voor je betekenen? Neem dan contact op met Agnes Westelaken (coordinator@lerendoejesamen.net).
Project in vogelvlucht
Gedurende het hele project kwamen een twintigtal educatoren tweemaandelijks samen, steeds in een ander museum. Tijdens de inventarisatiefase begin 2016 vergaarden we inzicht in de overeenkomsten, verschillen, sterke punten en knelpunten op gebied van educatie. Naar aanleiding van de resultaten schreven we een gezamenlijk plan van aanpak.
In de periode die volgde stond leren van elkaar en leren met elkaar centraal. We organiseerden vier trainingen, schreven een werkvormenwaaier met 45 onderzoekende werkvormen (zie onder) en ontwikkelden een rubric die dient als hulpmiddel voor educatief ontwikkelaars. We hebben nieuwe, onderzoekende lessen ontwikkeld en uitgetest. Benieuwd naar de activiteiten en alles wat we leerden tijdens het project? Bekijk ons boekje ‘ervaringen, do’s and dont’s!’
Onderzoekend leren
De musea met natuurhistorische collecties zijn bij uitstek plekken om de onderzoekende houding blijvend te stimuleren en om enthousiasme en verwondering over te brengen over de rijkdom van de natuur en de fascinerende inzichten die wetenschappelijk onderzoek op kan leveren. We willen leerlingen en andere doelgroepen nieuwsgierig maken en motiveren om zelf op onderzoek uit te gaan. De didactiek van onderzoekend leren krijgt een steeds belangrijkere plek in het basisonderwijs en is gebaseerd op hoe wetenschappers onderzoek doen. Het is ook een didactiek die heel goed past bij onze musea. We prikkelen de onderzoekende houding en stimuleren daarmee openheid, samenwerken en creativiteit.
Benieuwd naar hoe we dit doen? Tijdens het project Leren doe je samen is een werkvormenwaaier ontwikkeld waarin 45 onderzoekende werkvormen van onze musea zijn opgenomen.
- Download de werkvormenwaaier (gratis)
Rubric - meetinstrument voor educatief ontwikkelaars
Een goede educatieve activiteit heeft een duidelijk omschreven doel, doelgroep en resultaat (leerdoelen). De leerdoelen sluiten aan op het curriculum. Het betreft een activiteit waarin museale leeromgeving en voorwerpen een rol spelen en leiden tot verwondering. De leerlingen worden intrinsiek gemotiveerd doordat ze plezier beleven aan de activiteit. De werkvormen passen bij ontwikkelingen in het onderwijs als 21e-eeuwse vaardigheden, wetenschapswijsheid en onderzoekend en ontwerpend Leren.
In 2016-2017 ontwikkelden de musea aangesloten bij de Stichting Nederlandse Natuurhistorische Collecties (SNNC) een rubric voor hun natuurgerelateerde aanbod voor het primair onderwijs. De rubric is een hulpmiddel voor educatief ontwikkelaars. De rubric is geschikt om een educatieve activiteit te beoordelen op kwaliteit tijdens of na de ontwikkeling. Door 0, 1 of 2 punten toe te kennen voor 15 criteria krijg je inzicht in de kwaliteit van jouw les.
Benieuwd waar onze educatief ontwikkelaars mee werken?
Training
Een goede museumles ontwikkelen en uitvoeren vereist expertise. Gezamenlijk investeren we in de deskundigheid van onze medewerkers. We organiseren jaarlijks trainingen voor zowel educatief ontwikkelaars als educatief begeleiders. Heb je vragen over de trainingen? Neem contact op met Agnes Westelaken (coordinator@lerendoejesamen.net).
Wil je weten wat er de afgelopen jaren is georganiseerd? Lees dan de verslagen van de trainingsdagen.
- Download verslag trainingsdag 1 (december 2016)
- Download verslag trainingsdag 2 (april 2017)
- Download verslag trainingsdag 3 (juni 2017)
- Download verslag trainingsdag 4 (september 2017)
Het vrijwilligersproject van Leren doe je Samen
Om ook een professionaliseringsslag te maken in het werken met onze vrijwilligers hebben we van september 2020 tot juni 2022 met alle vrijwilligerscoördinatoren samengewerkt. In deze periode hebben we een training voor vrijwilligers ontwikkeld, bijeenkomsten georganiseerd, trainingen & de Maand van het meekijken toegankelijk gemaakt voor vrijwilligers en een document gemaakt vol tips voor een goed vrijwilligersbeleid. Heb je vragen of wil je meer weten? Neem contact op met Agnes Westelaken via coordinator@lerendoejesamen.net
Vrijwilligerstraining
Gezien de diversiteit van onze musea en de verschillende rollen van al onze vrijwilligers is een training ontwikkeld die flexibel kan worden ingezet. De training bestaat uit vijf delen waarin keuzes kunnen worden gemaakt om alle delen te geven of alleen afzonderlijke delen. Van alle delen zijn presentaties beschikbaar en informatie over de te bespreken dia’s. Zie voor een uitgebreide beschrijving de Handleiding vrijwilligerstraining.
De onderwerpen van de deeltrainingen zijn:
Educatie in SNNC-musea; wat vinden we belangrijk in onze musea, waarom en hoe laten we dit zien in onze activiteiten?
Interactie met publiek; hoe ga je om met allerlei vragen, welke vragen kun je zelf stellen en hoe belangrijk is houding hierbij?
Training in de praktijk; hoe zat de activiteit ook alweer in elkaar? Waar moest ik op letten en hoe ging de logistiek? Maak een filmpje voor je vrijwilligers zodat ze dit kunnen nakijken. Zie dit voorbeeld uit het Natuurhistorisch museum Maastricht.
Intervisie; Meekijken bij elkaar, daar kun je veel van leren! Hoe doe je dat? Waar moet je op letten en wat wil je leren?
Begeleiding en coaching; hoe begeleidt je vrijwilligers? Tips en handvatten.
Vrijwilligersfilmpje
Als onderdeel van de vrijwilligerstraining is een filmpje van en met de vrijwilligers gemaakt. Bij ieder museum zijn 1 tot 3 vrijwilligers bevraagd en gefilmd over en tijdens hun werkzaamheden. Dit met als doel om elkaar een beeld te geven van de verschillende werkzaamheden, de vrijwilligers bij dit project te betrekken en meer bekendheid rondom LDJS te creeëren. De gemaakte beelden zijn door sommige musea opgevraagd om ook zelf nog iets mee te kunnen doen.
Daarnaast is met de beelden een kort wervingsfilmpje gemaakt. Veel musea gaven aan dat het lastig was om vrijwilligers te werven. Zeker in de afgelopen periode zijn veel vrijwilligers gestopt en is het voor musea fijn om iets in handen te hebben waarmee ze nieuwe vrijwilligers kunnen werven. Zodoende is dit filmpje gemaakt en door alle deelnemende musea te gebruiken.
Landelijke trainingsdag
Tijdens de landelijke trainingsdag waren in november 2021 niet alleen alle educatief begeleiders en ontwikkelaars uitgenodigd maar ook alle educatief vrijwilligers van onze musea. Tijdens deze dag kon iedereen kiezen tussen allerlei workshops gericht op het thema: Diversiteit en Inclusiviteit. Zoals een workshop over culturele diversiteit, autisme, maar ook de workshop vragen stellen (een onderdeel van de vrijwilligerstraining). Nieuwsgierig naar de dag? Bekijk het verslag voor een impressie.
Maand van het meekijken
Door corona-maatregelen was in 2021 de Maand van het meekijken niet fysiek mogelijk. Daarom werd een digitale versie georganiseerd waarbij de VSC en SNNC met elkaar samenwerkten en educatief ontwikkelaars/begeleiders en vrijwilligers bij digitale lessen mee konden kijken. Praten in een camera en zonder leerlingen tegenover je, is voor velen nieuw, dus daar viel veel over uit te wisselen!
In 2022 kon de Maand van het meekijken weer fysiek plaatsvinden. 25 musea en science-centra openden hun deuren om collega’s vanuit het hele land te ontvangen. Van prepareer-vrijwilligers die bij een ander museum gingen kijken hoe ze daar met bezoekers omgingen, tot educatieve programma’s die werden meegekeken om te zien hoe anderen een groep leerlingen begeleiden. Genoeg te zien, te doen en te leren!
Meer weten over zowel de digitale als de fysieke meekijk-maand? Zie het verslag.
Handvatten voor vrijwilligerscoördinatoren
Over vrijwilligersbeleid bestaan veel verschillende documenten en ideeën. Sommige musea hebben een uitgebreid document, anderen staan hier nog in het begin. Om allen te helpen hebben we met een kleine werkgroep het document: Handvatten voor vrijwilligerscoördinatoren ontwikkeld. Hierin staan vragen die elke organisatie kan beantwoorden voor de eigen situatie. Heb je al een vrijwilligersbeleid? Leg het naast de vragen om te zien of het nog helemaal up to date is. Heb je nog geen vrijwilligersbeleid? Beantwoordt de vragen en je krijgt hiermee een basisdocument voor vrijwilligersbeleid.
Naast de vragen bestaat het document uit veel praktische tips over diverse onderwerpen. Deze tips zijn tot stand gekomen door binnen de werkgroep en de 12 musea ervaringen te delen. Tijdens de slotbijeenkomst hebben we het met elkaar over allerlei praktische vragen gehad rondom vrijwilligersbeleid en het begeleiden van vrijwilligers, ook deze tips zijn in het document opgenomen.
Bijeenkomsten
In de afgelopen periode kwamen we enkele keren met elkaar bijeen. Hierbij hadden we het over diverse onderwerpen. Achtereenvolgend hebben we het gehad over: hoe hou je vrijwilligers betrokken (in coronatijd), hoe ga je om met diversiteit en hoe kun je meer divers werven, hoe kun je de vrijwilligerstraining inzetten en hoe ziet een goed vrijwilligersbeleid eruit?
De opmerkingen en uitkomsten van de bijeenkomsten zijn verwerkt in de training voor vrijwilligers en het handvattendocument voor vrijwilligerscoördinatoren.